Kinderen en scheiding

Het allerbelangrijkste voor kinderen is dat ze kunnen rekenen op hun ouders. En ouder blijf je tot het einde van je dagen, een scheiding verandert daar niets aan.

Voor kinderen is een scheiding van hun ouders altijd een moeilijke periode. Immers beide ouders gaan door een enorme emotionele rollercoaster. Dit maakt het voor veel ouders in kwestie echt moeilijk om tegelijkertijd aan hun kinderen de extra aandacht te geven die ze eigenlijk nodig hebben op zo’n emotioneel moment. Kinderen en jongeren reageren hierop op verschillende manieren. De twee uitersten zijn hevige rebellie en moeilijk gedrag enerzijds en helemaal teruggetrokken, onzichtbaar als het ware, anderzijds.

Tegelijk komen er bij een echtscheiding zoveel praktische veranderingen kijken die het ook nog een hele aanpassing vraagt van de kinderen. Papa of mama gaat ergens anders wonen en van de kinderen wordt verwacht dat ze regelmatig van de ene naar de andere ouder gaan. Welke verblijfsregeling jullie ook uitwerken, je kinderen hebben tijd nodig om aan deze nieuwe situatie te wennen.

Christine Janssens stelt het volgende:

Emoties van kinderen bij de scheiding

Kinderen kunnen heel verschillende gevoelens hebben bij de scheiding van hun ouders: verdriet om het verlies van wat eens een leuk gezin was (het rouwen van de kinderen bij de scheiding), eenzaamheid, boosheid, schaamte tegenover buitenstaanders, onzekerheid over de toekomst, twijfel, …

Maar een scheiding betekent soms ook opluchting en hoop, een nieuw begin, rust in huis.

Jongeren hebben al die verschillende gevoelens soms tegelijk. Dat kan heel verwarrend zijn. Het ene moment zijn ze opgelucht, het andere moment voelen ze zich heel onzeker en boos.

Voor veel jongeren is een scheiding moeilijk. Ze denken vaak aan wat er gebeurt en worden misschien prikkelbaar of ze slapen slecht. Kinderen nemen té vaak de schuld op zich omdat ze te weinig begrijpen.

Hoe gaan wij als volwassenen (als ouders) ermee om?

Zeg hen dat hun geen schuld treft, dat het de keuze van de volwassenen is. Help hen hun gevoelens te onderscheiden, te accepteren, hoe moeilijk dat ook is.

Breng hun bij dat gevoelens kunnen veranderen. Breng hun bij dat mensen kunnen veranderen. Breng hun bij dat situaties kunnen veranderen.

Leer ze dat problemen bij het leven horen, dat je ermee moet leren omgaan. Leer ze omgaan met veranderingen, maar leer ze ook dat er nieuwe evenwichten kunnen groeien, dat een nieuwe stabiele situatie mogelijk wordt.

Loyaliteiten van kinderen bij echtscheiding

Als het gaat over kinderen en scheiding zien we het begrip loyaliteit en loyaliteitsconflict regelmatig opduiken. Deze begrippen zijn afkomstig uit de contextuele therapie. Het omschrijft deze begrippen in een theorie die aangeeft dat de band tussen kind en ouders bestaat, of het kind dit nu wil of niet. Doordat het kind zijn leven te danken heeft aan beide ouders, kan het kind niet anders dan loyaal zijn aan hen beiden.

Deze basale loyaliteit is een gegeven en kan noch door het kind noch door iemand anders worden verbroken. Dit wetende, kan er een groot dilemma ontstaan voor kinderen als ze worden geconfronteerd met de scheiding van hun ouders. Een kind kan namelijk niet anders dan door de existentiële en daarna de verworven loyaliteit loyaal blijven aan beide ouders.

Als kinderen het gevoel hebben dat ze moeten kiezen tussen of een voorkeur moeten uitspreken voor een van hun ouders, ontstaat er een innerlijk conflict voor het kind: terwijl het kind zijn loyaliteit naar de ene ouder uit, doet hij tegelijkertijd de andere ouder tekort, en andersom. Hoe sterker het kind zich onder druk gezet voelt om te moeten kiezen tussen beide ouders, hoe groter de innerlijke conflicten en hoe groter de kans dat de psychische gezondheid van het kind in gevaar komt.

Het is heel begrijpelijk en normaal dat een ouder zich gekwetst voelt als het kind toch belangstelling toont voor de andere ouder. De ouder dient echter te beseffen dat er een verschil is tussen de eigen negatieve gevoelens voor de ex-partner en de behoefte van het kind aan een blijvende relatie met de andere ouder.

Misschien wil de ouder niets meer te maken hebben met de ex-partner en misschien was dat ook de juiste beslissing, maar als ouder mag men niet zonder meer hetzelfde besluit nemen voor het kind.

Soms worden er helaas veel beslissingen genomen door volwassenen (ouders) zonder de behoeften van het kind te zien.

Kinderen zijn geen “bezit” van ouders, noch van de ene, noch van de andere, en mogen nooit ingezet worden als “middel” om de eigen gekwetste gevoelens te ventileren.

Je bewijst je kind een enorme dienst als je het zowel impliciet als expliciet de toestemming geeft om van zijn beide ouders te mogen genieten. Hoewel dit soms erg lastig kan lijken en zijn voor de ouders, is het toch het meest liefdevolle geschenk dat scheidende ouders hun kinderen kunnen meegeven.

Met dank aan Christine Janssens; Zie ook: Christine Janssens, Schaduwverdriet in het licht, een praktijkgerichte kijk op verborgen verlies, met een voor- en nawoord van Manu Keirse en Monique Dujardin, Acco, Leuven, 2015

Kindvriendelijk scheiden, kan dat dan?

Jij wil natuurlijk ook graag dat je kinderen zo weinig mogelijk onder de scheiding lijden en daarom kies je er dan ook voor om op een zo kindvriendelijk mogelijke manier uit elkaar te gaan. Bemiddeling bij een scheiding biedt veel ruimte voor de praktische zaken rond de kinderen,  verblijfsregeling en alimentatie. Tevens is er de mogelijkheid om een volledig ouderschapsplan op te stellen. Dit wil zeggen dat jullie als ouder al gaan nadenken wat de belangrijke scharniermomenten in het leven van je kind zijn en hoe jullie die gezamenlijk tegemoet gaan.

Wat is het beste voor je kinderen?

Wat is er eerlijk en wat is er goed voor je kinderen?  Deze vragen krijgen wij dagelijks van mensen die scheiden. Jullie, als ouders, weten het beste wat goed is voor je kinderen. Jullie kennen hen het beste en het is dan ook goed dat je die beslissingen zelf (samen) neemt en niet uit handen geeft van een rechter. Samen met jullie komen we tot de juiste antwoorden voor jullie eigen kinderen. We stellen graag met jullie samen een ouderschapsplan op om de continuïteit voor je kinderen zoveel mogelijk te garanderen.  Daarbij vertrekken we vanuit wat de kinderen nodig hebben.

Rond kinderen en scheiding is al heel veel onderzoek gedaan en er bestaan vele studies en gegevens over. Dat laten wij graag aan de professionals over in die zaken. Uit deze onderzoeken leren we wel dat bemiddeling de beste keuze is om ervoor te zorgen dat uw kinderen zo weinig mogelijk last hebben van de scheiding.